ژوزف لویی گیلوساک

ژوزف لویی گیلوساک شیمی‌دان مشهور فرانسوی است که برخی از قوانین مربوط به گازها از جمله قانون گیلوساک را کشف نمود. در سال 1802 میلادی، گیلوساک در ضمن مطالعه انبساط گازها ، قانون مهمی پیدا کرد که بیان آن این است: فشار هر گاز محتوی در حجم معین به ازای هر یک درجه سانتیگراد افزایش دما ، به اندازه 273/1 حجم اولیه‌اش افزایش می‌یابد. همین قانون را یک فرانسوی دیگر به نام ژاک شارل ، دو سال پیش از آن کشف کرده بود. و از این رو اغلب آن را قانون شارل-گیلوساک می‌نامند.

گیلوساک بعدها نشان داد که وقتی عناصر گازی با هم ترکیب می‌شوند، نسبت های حجمی آن ها به صورت اعداد صحیح ساده است. برای مثال، دو قسمت حجمی از هیدروژن با یک قسمت حجمی اکسیژن ترکیب می‌شوند تا آب به وجود آید.
گیلوساک ، با آنکه یک شیمیدان بود ولی در فیزیک ، هواشناسی وفیزیولوژی هم سهم دارد .اگر چه عمدتا او را بخاطر تجربه هایش در باره گازها به یاد می آوریم، ولی وی ماهیت عنصری گوگرد را مشخص کرد و اولین فردی بود که سدیم و پتاسیم را به روشهای شیمیایی تهیه کرد و اولین کسی بود که بور ر ا جدا کرد.
گیلوساک به پرواز با بالون علاقه داشت ، در واقع او در سال 1804 با بالون تا ارتفاع23000 پا برای نمونه گیری از هوا صعود کرد و این ارتفاع تا سالهای سال به صورت رکود باقی ماند . در یکی از این صعود ها ماجرای جالبی اتفاق افتاد، گیلوساک در پرواز بلندی مجبور شد بسیاری از چیزها را از بالون به بیرون پرتاب کند، تا بالون سبک شده و بتواند اوج بگیرد . یکی از چیزهایی که او به بیرون انداخت صندلی سفید رنگ و قدیمی آشپزخانه بودکه او آن را برای نشستن خود به کار می برد . صندلی در نزدیکی یک دختر روستایی که مشغول چرانیدن گوسفندان در نزدیکی دهکده ای در فرانسه بود، فرود آمد. افراد و کشیش محلی بعد از مباحثه زیاد به این نتیجه رسیدند که این حادثه یک معجزه بوده ، ولی در تعجب بودند که چرا خداوند دارای چنین صندلی فرسوده ای است !
برای دانستن بیشتر درمورد قانون نسبتهای ساده حجمی گیلوساک به ادامه مطلب مراجعه نمائید...

قانون نسبتهای ساده حجمی گیلوساک
گیلوساک در سال 1808 به یک ویژگی مهم برای گازها دست یافت.او با انجام آزمایشهای فراوان در ترکیب گازها با یکدیگر پی برد که » همیشه نسبت ساده ای بین حجم گازهای شرکت کننده و حاصل از یک واکنش برقرار است« .

به طور مثال :

نسبت حجمها (1:1:2) 2 حجم گاز کلرید هیدروژن→ 1حجم گاز کلر+1حجم گاز هیدروژن

نسبت حجمها (2:1:2) 2 حجم بخار آب→1حجم گاز اکسیژن+2 حجم گاز هیدروژن

اکنون که معادله حالت گاز ایده آل در دست است،علت این پدیده را به درستی می فهمیم،زیرا طبق رابطه PV=nRT ،اگر فشار و دما،ثابت فرض شوند.n (تعداد مول گازی) متناسب با V (حجم گاز) خواهد بود.از آنجا که در یک واکنش شیمیایی نسبت مولی درستی بین شرکت کننده های واکنش بر قرار است، بنابراین همان نسبت هم بین حجم واکنشگرها و محصولات یک معادله شیمیایی بر قرار خواهد بود.مثلا واکنشهای بالا بدین ترتیب هستند:

H2+CL2 → 2HCL

2H2+O2 → 2H2O

همانطور که می بینید، ضرایب موازنه پشت مواد، نسبت مولی و نسبت حجمی آنها را نیز نشان می دهند.